Opleidingen |
Organisatie Ontwikkelings Projecten |
Coaching en intervisie |
|
Het jacht van Hare Majesteit met de prins en prinses van Wales aan boord voer ’s nachts in mistig weer, toen kapitein Roger Wilson vlak voor hem lichten op zag doemen. Hij gaf orders om een signaal te versturen “Verander uw richting a.u.b.!’ Maar de lichten bleven komen. “Nee, verandert u uw richting a.u.b.!’ kwam als antwoord. De kapitein probeerde het nogmaals, maar hetzelfde antwoord kwam terug. Toen besloot hij op z’n strepen te gaan staan en het volgende bericht te versturen: “Ik ben kapitein Roger Wilson op het koninklijk jacht; ik heb de prins en prinses van Wales aan boord en beveel u – bij koninklijk decreet – uw richting te veranderen. Het volgende antwoord kwam terug: “Ik ben John Smith en al 15 jaar baas op deze vuurtoren’`.
Een mooie metafoor voor hoe sommige bedrijven zich opstellen en denken de wereld volledig naar hun hand te kunnen zetten. Denk aan ‘sjoemel software’ van autofabrikanten, ‘sjoemel hypotheken’ van banken of omkooppraktijken in de bouwwereld en de overheid. Nou ja, ‘bedrijven’; het zijn natuurlijke mensen: DSK, Berlusconi, Trump, …..
Een megalomane houding die uitstraalt dat wij (lees: de machtigen) de werkelijkheid éénzijdig kunnen bepalen. In organisaties waarin deze houding domineert wordt niet alleen externe stakeholders het zwijgen opgelegd, maar is het ook in eigen kring gevaarlijk om je kritisch op te stellen ten opzichte van de macht. Dat kost je je kop, je baan, je toekomst.
Voor mij gaat dit over het vermogen om met het volgende spanningsveld om te gaan: zowel de werkelijkheid vanuit je eigen preferenties vorm kunnen geven, als open staan voor correctieve feedback.
Enerzijds dus het vermogen om de werkelijkheid vanuit je eigen preferenties vorm te geven. Dat impliceert het nemen van een zekere verantwoordelijkheid voor de situatie. Het nemen van risico door je nek uit te steken. Het gesprek aangaan vanuit je beste weten.
Als het vorm geven aan de werkelijkheid niet meer in contact plaatsvindt slaat deze kwaliteit om tot een gebrek. Dan wordt tegenspraak niet meer geduld en wordt de situatie éénzijdig bepaald.
Anderzijds het vermogen om open te staan voor correctieve feedback. Het vermogen om te onderkennen waar onze dromen uitkomen en waar deze onmogelijk of misschien zelfs niet wenselijk blijken te zijn. Dit is ook een kwaliteit die laat zien dat we in contact met onze omgeving zijn en deze niet éénzijdig onze wil opleggen.
Ook deze kracht kan doorschieten in een onvermogen waarin men zich aan iedere situatie aanpast. Dan wordt geen enkele verantwoordelijkheid voor de situatie meer genomen. Dan vermijden we het contact met de omgeving.
Als ik dit als kernkwadrant beschrijf:
Margaret Weatley komt met een perspectief waarmee ze een derde weg aanbiedt om met dit spanningsveld om te gaan. Zij gaat ervan uit dat er meerdere potentiele realiteiten tegelijk bestaan. Ze spreekt hier van ‘bundles of potentiality’. Onzichtbare krachten die de ruimte en ons gedrag structureren. Denk bij de ruimte bijvoorbeeld aan het bestaan van elektriciteit, zwaartekracht en magnetisme. Deze potentiele realiteiten bestaan alle drie tegelijk, maar afhankelijk van ons optreden nemen we de gevolgen van de één of van de ander waar. En denk bij gedrag aan visie en zingeving die als organisatorisch veld het gedrag van mensen beïnvloeden. Zo kan een interventie in een groep grote invloed hebben; is niet iedere interventie betekenisvol voor de groepsleden, maar zou er wel degelijk meer dan één interventie betekenisvol in betreffende groep kunnen zijn.
We kunnen deze velden niet zien, maar kunnen de effecten ervan wel waarnemen. Dat zou betekenen dat we de werkelijkheid niet eigenmachtig creëren, maar dat wij wel belangrijk zijn voor het zichtbaar maken van de gevolgen van een potentiele realiteit. We geven samen vorm aan wat zich ontvouwt.
De voorbeelden aan het begin van deze blog suggereren dat het éénzijdig opleggen van een werkelijkheidsdefinitie niet duurzaam is. Als dat al waar zou zijn, is daarmee nog niet gezegd dat Roger Wilson altijd tijdig bij zal sturen en de wal zijn schip altijd zal keren.
Gepubliceerd op 6 december 2016
Wilt u een automatische e-mail ontvangen als er een nieuwe blog wordt toegevoegd? Vul hieronder uw gegevens in.
IOD CRAYENESTERSINGEL 59 2101 AP HEEMSTEDE TEL: 023 5283678 INFO@IOD.NL