“Zullen we de afdelingshoofden van productie persoonlijk uitnodigen, zodat ze ons gezamenlijk kunnen vertellen wat ze van onze voornemens vinden en welke bijkomende wensen ze nog hebben”, zegt Hanneke tijdens een P&O vergadering. Op klagende toon reageert Karel: “Dat hebben we 5 jaar geleden ook al gedaan en toen kwam niemand opdagen”. “Maar als ieder van ons zijn klant nu persoonlijk uitnodigt, is de kans toch veel groter dat we ze in één hok krijgen”, zegt Myrna enthousiast. Moedeloos reageert Wim: “Uit díe groep krijg je nooit één mening; daarvoor zijn ze veel te verdeeld”.
Een uitwisseling van meningen die typerend is voor de interactie binnen deze afdeling. Een afdeling die door het hoofd in de wandelgangen wordt getypeerd als een club met 2 veranderaars en 14 remmers. Tot gedragen beslissingen komen lukt hier niet. En dat is wel een probleem met productie die een scherper profiel van P&O eist.
Vandaar een driedaagse om tot enkele thema’s te komen waar ze komende jaren samen hun tanden in kunnen zetten. Maar ook daar stagneert natuurlijk de besluitvorming vanwege de splitsing tussen remmers en veranderaars, die elkaar geen duimbreedte toegeven. Maar tijdens deze conferentie is de ruimte om stil te staan bij dit gedragspatroon. Niemand blijkt hiervoor te kiezen, en toch gebeurt het steeds.
Er wordt voorgesteld om - zodra iemand met een nieuw initiatief komt - eerst met z’n allen alleen de mogelijkheden te bespreken en op een flap te zetten. En daarna op een andere plek in de zaal weer allemaal alleen de risico’s onder de loep te nemen. Om tenslotte met beide flappen een afgewogen beslissing te nemen. Op miraculeuze wijze werkte dat veel beter!
Bij de afweging van mogelijkheden en risico’s om tot nieuwe initiatieven te komen leeft bij alle medewerkers van P&O zowel enthousiasme als angst. Enthousiasme om met een initiatief te komen dat nu eens echt in de roos is en gewaardeerd wordt door hun klanten. Maar tegelijk leeft ook de angst dat het weer afgefakkeld wordt, dat het initiatief als belasting in plaats van ontlasting wordt ervaren. Om tot een gedragen beslissing over enkele strategische thema’s te komen, zullen de P&O-ers de spanning om met deze meerstemmigheid om te gaan het hoofd moeten kunnen bieden.
Maar hier blijkt deze spanning té groot te zijn. Om deze spanning te verlagen laten de veranderaars alleen de stem van de mogelijkheden toe en laten de risico’s door de remmers verwoorden. En vice versa voor de remmers.
In het algemeen kan je stellen dat alles wat iemand vindt, voelt of doet in een groep deel van het geheel is en daarmee ook op één of andere manier bij alle anderen leeft. Als iemand enthousiast reageert, verwoordt deze ‘de stem van enthousiasme’ die in de groep leeft. Reageert iemand angstig, dan is dat ‘de stem van angst’ van de groep.
Maar meerstemmigheid zorgt voor spanning, waardoor we geneigd zijn ons met één stem te identificeren. Dít ben ik en dát dus niet. Het valt niet mee om tegelijk gevoelens van enthousiasme en van angst bij onszelf te onderkennen.
Het voordeel van deze splitsing is dat we de spanning verlagen. Het nadeel is dat we er niet helemaal kunnen zijn, dat we een deel van onszelf onderdrukken en op onze omgeving projecteren. Een omgeving, waar we vervolgens van afhankelijk zijn, omdat we die stem toch op afstand verwoord willen horen. Praktisch leidt dit collectief weerstandsgedrag tot een onbevredigende ervaring en een geblokkeerde besluitvorming. Op deze manier kunnen we niet meer naar elkaar luisteren en gaan gevoelens van loyaliteit en gezichtsverlies zwaarder wegen dan een rationele afweging.
Dan is de uitdaging om de wijsheid van de ene stem aan díe van de andere stem toe te voegen. Dat vraagt van ieder van de aanwezigen om zich niet met één stem te identificeren, maar z’n meerstemmigheid toe te laten en te onderzoeken. In trainingen groepsdynamica doen we hiermee belangrijke ervaringen op. Daar ervaren we hoe we in groepen aanvankelijk geneigd zijn ons met één stem te identificeren. Bovendien ervaren we wat er voor nodig is om dit los te laten en - als onze omgeving van alles in ons oproept – niet direct die omgeving te bestrijden, maar eerst bij onszelf te rade te gaan. Waar we conflicten aanvankelijk TUSSEN elkaar lokaliseren, vinden we uit dat ze vooral IN onszelf zitten.
Gepubliceerd op 11 augustus 2015
Wilt u een automatische e-mail ontvangen als er een nieuwe blog wordt toegevoegd? Vul hieronder uw gegevens in.
naar boven