Opleidingen

Organisatie Ontwikkelings Projecten

Coaching en intervisie

 

Plekken waar we de spanning verbonden aan ons werk kunnen bespreken

Als laatste van het rondje vertelt Karel, de benjamin in deze medische maatschap, aan het begin van een conferentie hoe het op dit moment met hem is. Hij neemt het woord en heel anders dan de spitsvondige verhalen van zijn zeven voorgangers wordt hij door verdriet overmand, barst in huilen uit en door z’n tranen heen vertelt hij dat gisteren een patiënt na z’n behandeling is overleden. Even voel ik mij verantwoordelijk en stel mij bezorgd de vraag hoe dit in deze machocultuur zal vallen. Ik krijg het antwoord heel snel: niet goed! “Daar kan jij niets aan doen!” “Wij zien per jaar honderden patiënten!” “Hij had waarschijnlijk allerlei andere complicaties!” Toen de stortvloed van reacties enigszins getemperd was en ze weer aanspreekbaar leken, trok ik de stoute schoenen aan en vroeg hen of hun heftige reacties misschien ook te maken hebben met vergelijkbare, eigen ervaringen. Als dit door enkelen beaamd wordt en een gesprek over eigen ervaringen op gang lijkt te komen, doorkruist Bert, de voorzitter van de maatschap het gesprek. “Ik heb er geen behoefte aan om over dit soort zaken met mijn collega’s te praten!”

In het vervolg van de conferentie wordt de grote druk waaronder deze specialisten leven duidelijk: 70 à 80 uur per week werken, allerlei lichamelijke klachten en spanningen in de relatie thuis verklaren de depressieve sfeer en de onmogelijkheid om in deze conferentie ook nog naar de gewenste toekomst te kijken.

Toch lijkt het werkelijk onderkennen van de pijnlijke realiteit opluchting te geven en de ruimte voor enkele lastige beslissingen:

- het opnemen van twee nieuwe, jonge collega’s, ondanks de angst (tijdelijk?) sterk in verdiensten achteruit te gaan

- vanuit het besef dat praten over de ervaring van Karel eigenlijk iedereen aanging, stelt de voorzitter voor om structureel een plek in het overleg in te richten om de spanningen verbonden aan het werk met elkaar te kunnen bespreken. Hij is volledig van mening veranderd.

 

Iedere taak die we verrichten vraagt van ons om afwegingen te maken, waardoor we met spanningen om moeten gaan. Als het – zoals in dit geval met artsen – gaat over leven en dood, kunnen we ons veel voorstellen bij ‘spanningen verbonden aan de taak’. En wellicht ook nog bij de weerstand die kan bestaan bij het recht in de ogen kijken van deze spanningen; al gaat dat ten koste van de kwaliteit van het eigen (werk-)leven. Maar iedere activiteit vraagt van ons om met spanningen om te gaan. Of dit nu gaat over de taak van een management team, van een projectgroep, een afdeling of een hele organisatie.

 

Bronnen van spanning die ik wel onderscheid zijn:

- de aard van het werk

- eisen van stakeholders, die moeilijk verzoenbaar zijn

- een transitie waar men op dat moment in zit

- een onverwerkt verlies uit het verleden.

 

Het ontwikkelen van bewustzijn over actuele spanningen die de uitvoering van het werk met zich meebrengt is een grote steun voor betrokkenen en voorkomt veel defensief gedrag en conflict. Dan moeten er veilige plekken zijn waar men kan spreken over de manier waarop men met deze spanningen is omgegaan en hoe men dat ervaart.

 

Ik noem enkele belangrijke eigenschappen van dergelijke plekken:

 

1. De aanwezigheid van diegenen die met elkaar betreffende activiteit verrichten of – als deze groep té groot is – een dwarsdoorsnede. Want alleen als (een representatieve vertegenwoordiging van) deze groep aanwezig is, kunnen de spanningen verbonden aan de eigenheid van dit collectief centraal staan. We hebben het hier dus niet over intervisie met een groep professionals die ieder een eigen werkverband hebben. Maar over een groep collega’s (MT, afdeling, projectgroep of organisatie) die niet alleen handelen vanuit hun particuliere neigingen, maar die de strategische spanningsvelden van het collectief ook in zich dragen. Deze samenstelling biedt de groep de gelegenheid om deze spanningen bewust te worden door niet alleen naar de inhoud van het gesprek te luisteren, maar ook door de ervaren spanningen tijdens dit gesprek te onderkennen en in woorden om te zetten.

 

2. Voldoende veiligheid om relevante onveiligheid het hoofd te bieden. Zoals de casus van deze blog aangeeft is het soms het moeilijkste te spreken over datgene waar we (té) vol van zijn. Daarom bestaat ook deze ruimte bij de gratie van z’n grenzen:

- over de bedoeling van dergelijke gesprekken moet de nodige overeenstemming zijn

- er moet voldoende vertrouwen zijn dat zaken die besproken worden niet buiten deze kring een eigen leven gaan leiden. Deze twee zaken ontstaan over het algemeen meer vanuit ervaring met elkaar dan door daarover afspraken te maken.

- beschikken over voldoende tijd  en een plek waar je niet gestoord wordt.

 

3. Voldoende collectief vermogen om met de spanning van het niet-weten om te kunnen gaan. Toen de collega’s van Karel ‘zijn’ probleem niet meer probeerden op te lossen, maar het verdriet van hem konden toelaten en konden praten over wat zijn verhaal bij hen opriep, werd de last voor allen minder zwaar. Door zich niet meer tegen deze lastige realiteit te verzetten en de spanning die deze opriep toe te laten, konden ze ermee omgaan: je kan pas iets verlaten, als je er geweest bent!

 

Wil jij samen met je collega´s de spanningen verbonden met jouw werk bespreken? Neem contact met mij op om te verkennen hoe we dat vorm kunnen geven.


Gepubliceerd op 6 april 2022


Abonneer op de blog

Wilt u een automatische e-mail ontvangen als er een nieuwe blog wordt toegevoegd? Vul hieronder uw gegevens in.


Naam:
Organisatie:
E-mailadres:
Verzenden

Share   Deel deze pagina op LinkedIn  Deel deze pagina op Twitter  Deel deze pagina op Facebook

Terug

naar vorige pagina