Artificial Intelligence is een technologie waarbij computers gebruikt worden om data gedreven beslissingen te nemen of taken uit te voeren. De inzet van A.I. gaat gepaard met de nodige ethische vraagstukken.
Toepassingsgebieden van A.I. op dit moment:
A.I. maakt razendsnelle gezichtsherkenning mogelijk en kan worden ingezet voor een emotieanalyse waarmee computers kunnen herkennen of iemand gestrest is of boos.
Op veel terreinen zal A.I. ons dus enorm van pas komen. Maar er zijn ook gevaren verbonden aan het gebruiken van de kennis die A.I. ons levert.
Kennis als representatie van de werkelijkheid of als sociaal construct
Het gebruik van A.I. algoritmen levert dus allerlei vormen van kennis op. Voor diegenen die kennis opvatten als een objectieve representatie van de werkelijkheid heeft deze technologische ontwikkeling alleen maar grote voordelen. Kennis levert macht, waar iedereen gebruik van kan maken.
Maar er zijn ook mensen die ervan uitgaan dat achter iedere vorm van kennis een subjectieve werkelijkheidsopvatting zit, een aanname over wat valide kennis is, oftewel een aanname over wat waar is. Deze mensen plaatsen kritische kanttekeningen bij deze technologische ontwikkeling. Want dan levert kennis niet alleen macht, maar bepaalt de macht ook wat valide kennis is, dat wil zeggen: wat waar is.
Wie bepaalt nu nog wat waar is?
Vanuit dit laatste perspectief is de kennis die A.I. algoritmen genereren dus geen objectieve representatie van de werkelijkheid, maar – zoals iedere vorm van kennis – een selectieve waarneming en interpretatie. Zolang er een groot aantal partijen, ieder met z’n eigen brilletje, ons bestookt met werkelijkheden, hoeven we ons weinig zorgen te maken. Maar we lopen gevaar op het moment dat google vanuit hun optiek en belang bepaalt wat voor grote groepen op deze aarde waar is.
Het gevaar van éénzijdige kenniscreatie
Diegenen die onze perceptie sturen kan hier, meer of minder bewust, misbruik van maken. Maar wellicht is nog gevaarlijker dat de werkelijkheden die voor ons gecreëerd worden zó eenduidig zijn, dat we de kaart niet meer van het gebied kunnen onderscheiden. Dat we niet meer kunnen twijfelen aan wat waar is, omdat het wel lijkt alsof er maar één werkelijkheid is. Dat ons vermogen om tot tijd- en plaatsgebonden werkelijkheden te komen verschrompelt. Grote groepen mensen, overal ter wereld worden op eenzelfde manier geïnformeerd over wat relevant is om te beschouwen en welke betekenis dat heeft. Zo verliezen we het vermogen om op constructieve wijze het debat met elkaar te voeren om tot nieuwe betekenissen te komen. Dat werkt polarisatie en populisme in de hand. Sommigen zeggen dat internet en de sociale media de tegenstellingen in de samenleving vergroten. Een andere uitleg van grotere maatschappelijke tegenstellingen is, dat we steeds minder in staat zijn om constructief met meningsverschillen om te gaan.
Variëteit in werkelijkheidsopvattingen is dus cruciaal in tijden van AI en big data om het collectief vermogen om met meningsverschillen om te gaan op peil te houden. Het tegelijk bestaan van meerdere werkelijkheidsopvattingen biedt ons de mogelijkheid om tot nieuwe interpretaties van veranderingen om ons heen te komen; interpretaties die ons een beter handelingsperspectief geven.
Het thema van de 37ste conferentie van en door oud-deelnemers van het Professioneel Ontwikkelings Programma van IOD 20 & 21 september is: ‘Wat is waar, en voor wie: zegen en vloek van Artificial Intelligence & big data’.
Gepubliceerd op 23 april 2019
Wilt u een automatische e-mail ontvangen als er een nieuwe blog wordt toegevoegd? Vul hieronder uw gegevens in.
naar boven